«Για πολλά άτομα με ΔΕΠΥ, η ντροπή προκύπτει από την επαναλαμβανόμενη αποτυχία να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των γονιών, των δασκάλων, των φίλων, των αφεντικών και ολόκληρου του κόσμου».

Ο Δρ. William Dodson, εξηγεί πώς να μειώσετε αυτό το συναισθηματικό βάρος. Συμβουλή: Μην φοβάστε να ζητήσετε βοήθεια.

Η ντροπή δεν είναι ενοχή

Η ντροπή είναι μια από τις παλαιότερες γνωστές αγγλικές λέξεις που αρχικά σήμαινε «απόκρυψη ή κάλυψη». Έτσι η ντροπή είναι πολύ δύσκολα διαχειρίσιμη καθώς κρύβεται ή δεν αντιμετωπίζεται ποτέ. Το να νιώθεις ντροπή είναι διαφορετικό από το να νιώθεις ενοχή. Η ενοχή επικεντρώνεται σε ό, τι έχεις κάνει. Η ντροπή επικεντρώνεται στο ποιος είσαι.

Η ντροπή σε κάνει να αισθάνεσαι απομονωμένος και άνισος

Για άτομα με ΔΕΠΥ, η ντροπή προκύπτει από την επαναλαμβανόμενη αποτυχία να ανταποκριθεί στις προσδοκίες γονέων, δασκάλων, φίλων, αφεντικών και του κόσμου γενικά. Εκτιμάται ότι τα άτομα με ΔΕΠΥ λαμβάνουν 20.000 περισσότερα αρνητικά μηνύματα έως την ηλικία των 12 ετών σε σχέση με αυτά που δεν έχουν την διαταραχή. Θεωρούν τον εαυτό τους διαφορετικό και ταυτόχρονα, ελαττωματικό. Δεν είναι σαν τους άλλους ανθρώπους.

Η ντροπή σε κάνει να νιώθεις άσχημα για τον εαυτό σου

Είναι ιδιαίτερα οδυνηρό όταν άνθρωποι με καλές προθέσεις στη ζωή ενός ατόμου του επισημαίνουν ότι έχει αποτύχει ή δεν έχει πετύχει τον στόχο του. Άτομα με ΔΕΠΥ κατηγορούνται, άμεσα ή έμμεσα, ότι είναι τεμπέληδες ή εσκεμμένα ανυπάκουοι σαν να θέλουν να αποτύχουν. Είναι δύσκολο να μην νιώθεις άσχημα για τον εαυτό σου. Στην πραγματικότητα, ένας ειδικός πιστεύει ότι η «χαμηλή αυτοεκτίμηση» πρέπει να είναι ένα από τα κριτήρια για τη διάγνωση της ΔΕΠΥ σε ενήλικες.

Η ντροπή σε κάνει να νιώθεις θυμό για όσους σε επικρίνουν

Τα άτομα με ΔΕΠΥ που νιώθουν ντροπή, τείνουν να κλείνονται στον εαυτό τους ή να κρύβονται πίσω από μια οργή και μια αρνητικότητα. Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί τα άτομα με ΔΕΠΥ φοβούνται να αφήσουν άλλους να τους γνωρίσουν καλύτερα ή να δουν πώς ζουν. Άτομα με ΔΕΠΥ κρύβουν δύο φρικτά μυστικά: Το μέλλον τους είναι ανεξέλεγκτο και η ζωή μπορεί να προκαλέσει μια ντροπή που θα τους πληγώσει, όμως εξίσου εύκολα μπορεί να οδηγήσει σε μια επιτυχία.

Η ντροπή δημιουργεί προβλήματα από τη πολλή προσπάθεια του να είσαι τέλειος

Η ντροπή κάνει πολλούς ανθρώπους με ΔΕΠΥ να προσπαθήσουν να είναι τέλειοι. Ένα άτομο σκέφτεται: «Αν φαίνομαι τέλειος και κάνω τα πάντα τέλεια, μπορώ να αποφύγω τη ντροπή». Ένα άτομο με ΔΕΠΥ που έχει αυτήν την πεποίθηση συνεχώς αξιολογεί τον καθένα στη ζωή του – φίλους, οικογένεια, παιδιά – για να δει τι αυτοί εγκρίνουν και εκτιμούν, ώστε να το κάνει. Ένα άτομο με ΔΕΠΥ ξεχνάει αυτό που πραγματικά θέλει από τη ζωή του.

Η ντροπή σε οδηγεί στην παραίτηση

Πολλοί άνθρωποι που αισθάνονται ντροπή σταματούν να προσπαθούν να κάνουν πράγματα – στη δουλειά και στο σπίτι – εκτός και αν είναι σίγουροι εκ των προτέρων για γρήγορη, πλήρη και εύκολη επιτυχία. Δεν έχουν τη δυνατότητα να διατηρήσουν την προσπάθεια για μεγάλο χρονικό διάστημα, εάν δεν επιτύχουν πλήρως. Αυτό συχνά παρερμηνεύεται ως τεμπελιά, οδηγώντας το άτομο να αισθάνεται περισσότερη ντροπή και περισσότερο παρεξηγημένο. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο τα βιντεοπαιχνίδια είναι τόσο δημοφιλή. Εάν αποτύχετε, μόνο εσείς το γνωρίζετε. Κάνετε επανεκκίνηση και προχωράτε, σαν να μην συνέβη τίποτα.

Η ντροπή σε κάνει να αποφεύγεις τη βοήθεια

Η ντροπή παρεμποδίζει το αίτημα για βοήθεια – τόσο για τους ενήλικες όσο και για τα παιδιά με ΔΕΠΥ. Για πολλά άτομα με ΔΕΠΥ, το να μιλήσουν σε έναν ειδικό για τις αποτυχίες τους και να ζητήσουν να λάβουν φάρμακα για να τους βοηθήσει να πετύχουν είναι αδιανόητο. Δοκίμασαν τα πάντα και δεν λειτούργησε. Πολλά παιδιά προτιμούν να αποτύχουν παρά να ζητούν βοήθεια από τον δάσκαλο. Γι ‘αυτό πολλοί γονείς εκπλήσσονται όταν ανακαλύπτουν πόσο άσχημα τα πάει το παιδί τους στο σχολείο. Το παιδί τους δεν τους έλεγε γιατί ντρεπόταν να το παραδεχτεί.

Η ντροπή σε κάνει να κατηγορείς τους άλλους

Πολλοί κατηγορούν κάποιον άλλο για τις αποτυχίες τους για να μη νιώθουν οι ίδιοι ντροπή. Μόλις βρουν κάποιον να κατηγορήσουν, νίπτουν τας χείρας τους και αποποιούνται την όποια ευθύνη για τη διόρθωση του λάθους. Ο στόχος για να σπάσει ο κύκλος της ντροπής είναι να υιοθετήσουμε την άποψη του George Soros: «Δεν είναι ντροπή να κάνουμε λάθη, μόνο όταν αποτυγχάνουμε να διορθώσουμε τα λάθη μας».

Το χιούμορ είναι το καλύτερο σας όπλο

Το χιούμορ είναι ένα από τα καλύτερα όπλα κατά της ντροπής. Το να γελάς με μια κατάσταση που έχει πάει στραβά ή ένα λάθος που έχεις κάνει, φέρνει περισσότερη αυτο-αποδοχή και απαλύνει τις συχνά σκληρές συμπεριφορές που ανέπτυξες για τον εαυτό σου σε παιδική ηλικία. Το χιούμορ μειώνει τη δύναμη της ντροπής πάνω μας.

Αποδεχτείτε τον εαυτό σας όπως είναι

Αν και οι άνθρωποι που ντρέπονται είναι έντονα επικεντρωμένοι στο πώς τους βλέπει ο έξω κόσμος, το πρώτο βήμα για την καταπολέμησή του είναι η αυτο-αποδοχή. Αν ένα άτομο με ΔΕΠΥ δεν είναι σε θέση να αποδεχθεί και να εκτιμήσει τον εαυτό του, παρόλο που δεν είναι τέλειο, δεν μπορεί πραγματικά να πιστέψει ότι οι άλλοι μπορούν να το αγαπήσουν όπως είναι.

Βρείτε έναν θαυμαστή/ μια θαυμάστρια

Το να έχεις κάποιον – φίλο, γείτονα, προπονητή ή παππού – που να δέχεται και αγαπάει ένα παιδί ή έναν ενήλικο με ΔΕΠΥ, παρά τα λάθη και τις αδυναμίες του, είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της ντροπής. Αυτό είναι το αντίθετο της τελειομανίας, όπου η έγκριση εξαρτάται από αυτό που έχει κάνει το άτομο. Το άτομο που δέχεται και αγαπάει τον άνθρωπο με ΔΕΠΥ κρατάει ζωντανές τις αναμνήσεις του ατόμου αυτού ως καλό και πολύτιμο άτομο, ακόμα και όταν τα πράγματα πάνε στραβά.

Η δύναμη είναι στους αριθμούς

Μια ομάδα υποστήριξης ατόμων με ΔΕΠΥ μπορεί να είναι μια σανίδα σωτηρίας για ένα άτομο με ΔΕΠΥ. Επιτέλους, αισθάνεστε ότι κάποιος σας καταλαβαίνει. Οι άλλοι άνθρωποι της ομάδας σας μοιάζουν και γνωρίζουν την ντροπή της αποτυχίας και του να αισθάνεστε διαφορετικοί. Η ομάδα βλέπει το άτομο όπως είναι και διορθώνει τις διαστρεβλώσεις στην εικόνα τους που προκύπτουν από τη ντροπή. Επιπλέον, οι ομάδες αυτοβοήθειας θέτουν συγκεκριμένους στόχους για τη ΔΕΠΥ που είναι πολύ πιο ρεαλιστικοί.

Αποκαλύψτε την αλήθεια

Ο γιατρός και ο θεραπευτής πρέπει να καραδοκούν για σημάδια ντροπής, επειδή τα περισσότερα άτομα με ΔΕΠΥ το κρύβουν από τον κόσμο. Το κλειδί για τη σωστή διάγνωση και την επιτυχή θεραπεία είναι ότι ο θεραπευτής και ο ασθενής γνωρίζουν τη συναισθηματική ένταση που αποτελεί μέρος της ζωής του ασθενούς. Πολλοί ασθενείς προσπαθούν να κρύψουν αυτό το συναίσθημα φοβούμενοι να πληγωθούν περαιτέρω εάν μαθευτεί η αλήθεια.

Από τον WILLIAM DODSON, M.D.  Πηγή

Απόδοση στα Ελληνικά: Μανώλη Ευγενία ΠΕ71, δασκάλα ειδικής αγωγής