Το παιδί μου αντιμετωπίζει δυσκολία στην ανάπτυξη ή/και στη σχολική προσαρμογή. Που μπορώ να απευθυνθώ;
Σήμερα γράφουμε για ένα θέμα που αφορά εμάς τους γονείς και ιδιαίτερα όσοι από εμάς έχουμε παιδιά ή εφήβους με κάποια μεγαλύτερη ή μικρότερη δυσκολία στην ανάπτυξη, το λόγο, τη μάθηση ή τη συμπεριφορά. Όταν ο γονιός εντοπίσει μια δυσκολία στο παιδί του συνήθως θα απευθυνθεί σε έναν ειδικό ο οποίος θα προτείνει κάποια αντιμετώπιση ή θα καθησυχάσει τον γονιό. Να σημειώσουμε ότι πολύ συχνά ο ειδικός λειτουργεί στο πλαίσιο ενός Κέντρου Ειδικής Αγωγής ή όπως πολύ συχνά ακούγονται «Κέντρα Λογοθεραπείας». Τα κέντρα αυτά συνήθως διαθέτουν 4 ή 5 διαφορετικές θεραπευτικές ειδικότητες και έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν υπηρεσίες στα παιδιά που τις χρειάζονται με συντονισμένο τρόπο γλιτώνοντας έτσι το γονιό από άσκοπες μετακινήσεις και απώλεια χρόνου. Βέβαια, το ευρύ κοινό πιθανά να είναι περισσότερο εξοικειωμένο με την υπηρεσία της λογοθεραπείας, όμως πολλές φορές ένα παιδί χρειάζεται και άλλης μορφής υποστήριξη με την μορφή της εργοθεραπείας ή της ειδικής παιδαγωγικής η μαθησιακής υποστήριξης. Κάποια κέντρα διαθέτουν περισσότερες δυνατότητες από άλλα και μπορούν να παρέχουν ποικιλία υπηρεσιών θεραπευτικού και συμβουλευτικού χαρακτήρα ενώ γνωρίζουν τις διαδικασίες που ισχύουν έτσι ώστε να εκτιμηθεί το παιδί σας σε κάποια δημόσια υπηρεσία υγεία. Θα πρέπει να έχετε ενημέρωση από τους υπεύθυνους του κέντρου για τις δυνατότητες που διαθέτει (θεραπευτικές ειδικότητες) καθώς και τις περγαμηνές που διαθέτει ο κάθε ειδικός.
Διάγνωση
Ο ειδικός θα κάνει μια αξιολόγηση βασιζόμενος στις πληροφορίες που θα δώσετε για το παιδί σας αλλά και σε πληροφορίες που θα συλλέξει από έγκυρα και αξιόπιστα τεστ που θα χορηγηθούν στο ίδιο το παιδί. Τα τεστ αυτά θα πρέπει να είναι σταθμισμένα, δηλαδή να έχουν χορηγηθεί σε μεγάλη ομάδα πληθυσμού έτσι ώστε ο ειδικός να μπορεί να εντοπίζει αν το παιδί έχει κάποιο έλλειμμα συγκρίνοντάς το με τα παιδιά της ηλικίας ή της τάξης του. Παράλληλα θα σας ζητήσει πληροφορίες για την ανάπτυξη ή τη συμπεριφορά του παιδιού ενώ κάποιες φορές είναι απαραίτητο να υπάρξει και επικοινωνία με το σχολείο του παιδιού. Η συλλογή των πληροφοριών αυτών θα οδηγήσει στη χορήγηση μιας εκτίμησης ή διάγνωσης. Στόχος αυτής της διαδικασίας είναι να αξιολογηθούν πληροφορίες που αφορούν διαφορετικές πτυχές της καθημερινότητας του παιδιού στο σχολείο αλλά και στο σπίτι σε συνδυασμό με την αξιολόγησή του σε έναν ή περισσότερους τομείς (σχολικές δεξιότητες, νοημοσύνη, συναισθηματική προσαρμογή κ.α.)
Πρόγραμμα Υποστήριξης
Σε περίπτωση που εντοπισθεί μια δυσκολία ο ειδικός που θα αξιολογήσει το παιδί σας θα πρέπει να σας προτείνει κάποιο πρόγραμμα αντιμετώπισης. Το πρόγραμμα μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερες του ενός είδους συνεδρίες π.χ. μπορεί το παιδί να έχει μια ελαφρά δυσκολία στο προφορικό λόγο για την αντιμετώπιση της οποίας να απαιτείται λογοθεραπεία, αλλά εκτός από λογοθεραπεία να χρειάζεται και εργοθεραπεία λόγω κάποιας δυσκολίας στη λεπτή κινητικότητα, την ανάπτυξη ή τη συμπεριφορά ή και ειδική παιδαγωγική υποστήριξη αν υπάρχουν δυσκολίες στο σχολείο. Η συχνότητα με την οποία θα γίνεται το πρόγραμμα εξαρτάται από το είδος και το βαθμό της δυσκολίας που αντιμετωπίζει το παιδί σας, Η συνήθης συχνότητα είναι 2-3 φορές την εβδομάδα και η διάρκεια της συνεδρίας είναι από 45-60 λεπτά ή και περισσότερο σε μεγαλύτερες ηλικίες. Οι συνεδρίες, θα πρέπει να είναι ατομικές, ενώ μπορούν να είναι ομαδικές μόνο όταν υπάρχει σοβαρός λόγος ο οποίος θα πρέπει να σας εξηγηθεί.
Αμοιβή
Οι αμοιβές ξεκινούν από 20-25 ευρώ τη συνεδρία, και αυτό αποτελεί πρόσφατα διαμορωμένη κατάσταση λόγω της οικονομικής κρίσης, οπότε υπολογίστε ότι ένα πρόγραμμα θα σας κοστίσει οπουδήποτε από 200 ευρώ το μήνα και άνω – σε ιδιαίτερες περιπτώσεις μπορεί να είναι και αρκετά παραπάνω. Η συνεδρία αξιολόγησης ή η συνεργασία με παιδοψυχίατρο πιθανά να κοστίσει επιπλέον, διότι λογίζεται ως ιατρική επίσκεψη. Το κέντρο οφείλει να έχει σαφή πολιτική για τους όρους συνεργασίας (ύψος αμοιβής και ημερομηνία πληρωμής). Επίσης θα πρέπει να διαθέτει σαφή πολιτική απουσιών από τις συνεδρίες (πότε χρεώνονται και αν αναπληρώνονται) η οποία θα σας ανακοινώνεται με την έναρξη της συνεργασίας. Η έλλειψη τέτοιας πολιτικής από τα κέντρα οδηγεί πολλές φορές σε παρανοήσεις και παρεξηγήσεις και υπονομεύει τη σχέση εμπιστοσύνης που θα πρέπει να υπάρχει μεταξύ των γονέων και των θεραπευτών.
Ταμεία
Το καλό είναι ότι μέρος της αμοιβής που θα καταβάλετε μπορεί να καλύπτεται από το ασφαλιστικό σας ταμείο, αν και τον τελευταίο χρόνο ο κύριος ασφαλιστικός φορέας ΕΟΠΥΥ που έχει ενσωματώσει τα μέχρι πρότινος αυτοτελή ταμεία αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες ρευστότητας, συνεπώς θα ήταν καλό να βασίζεστε στις δικές σας οικονομικές δυνατότητες μέχρι να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα. Το κέντρο στο οποίο απευθύνεστε θα πρέπει να είναι σε θέση να σας καθοδηγήσει σε ότι αφορά τις επαφές με τους δημόσιους φορείς και τα ασφαλιστικά ταμεία. Απαιτείται αρχικά μια αξιολόγηση από ένα δημόσιο φορέα παροχής υπηρεσιών υγείας (νοσοκομείο ή ιατροπαιδαγωγικό κέντρο) για να γίνει η απαραίτητη εκτίμηση και να χορηγηθεί η απαραίτητη έγκριση έτσι ώστε να καλυφθεί μέρος της οικονομικής επιβάρυνσης για το πρόγραμμα αντιμετώπισης.
ΚΕΔΔΥ
Σε κάποιες περιπτώσεις παράλληλα με την επαφή με τους φορείς υγείας θα πρέπει να γίνεται επαφή και με τα ΚΕΔΔΥ (Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης και Υποστήριξης για μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες) ένα φορέα που υπάγεται στο Υπουργείο Παιδείας. Τα ΚΕΔΔΥ είναι αρμόδια να αξιολογούν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί σας και να παρέχουν την ανάλογη υποστήριξη που θα εξασφαλίσει στο παιδί σας την καλύτερη δυνατή προσαρμογή στο σχολικό περιβάλλον και την καλύτερη δυνατή πρόσβαση στη γνώση. Στις περιπτώσεις που κρίνεται ότι υπάρχει θέμα Ειδικής Μαθησιακής Δυσκολίας (Δυσλεξίας) εκδίδουν βεβαιώσεις απαλλαγής από τις γραπτές εξετάσεις ενώ σε άλλες περιπτώσεις προτείνουν παρεμβάσεις που μπορούν να υλοποιηθούν στο σχολικό περιβάλλον. Καλό όμως θα ήταν να κλείσετε ραντεβού έγκαιρα γιατί οι λίστες αναμονής είναι μεγάλες.
Χρήστος Σκαλούμπακας
Ειδικός Παιδαγωγός M.Ed.
ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ «Π. & Α.ΚΥΡΙΑΚΟΥ»