Η Ισμήνη είναι μια νεαρή γυναίκα 20 ετών. Φοιτήτρια πλέον στη σχολή καλών τεχνών. Ήρθε στον σύλλογο πριν από 8 χρόνια και από τότε εντάχθηκε μέσα στις ομάδες σχετικά εύκολα. Δοκίμασε πολλά αθλήματα πριν έρθει στο Κουνγκ Φου και τελικά βρήκε ένα τόπο να αισθανθεί σταδιακά άνετα να καλλιεργήσει τις δεξιότητες της και να αγωνίζεται σχεδόν καθημερινά.

Ως έφηβη ήταν αρκετά «κλειστή» και δύσκολα συμμετείχε σε συζητήσεις που προκαλούσα μέσα στην ομάδα, π.χ. όταν ήθελα να ακούσω την άποψη των παιδιών σε κάποιο θέμα στο άθλημά μας. Δυσκολευόταν να συνεργαστεί μέσα στις ομάδες που επιχειρούσα να την εντάξω (4-5 άτομα με ανομοιογενή χαρακτηριστικά) και προτιμούσε το one to one. Έκανε μορφασμούς έκπληξης ή και απογοήτευσης με το πρόσωπο της και συχνά αισθανόταν αμηχανία όταν δεν μπορούσε να καταφέρει κάποια κίνηση. Κατέβαζε το κεφάλι και έριχνε τους ώμους της προς τα κάτω και προς τα μέσα σαν να ήθελε να γίνει μια μπάλα, να προστατευτεί. Οι συναθλητές/τριες της δυσκολεύονταν να κατανοήσουν τις συμπεριφορές αυτές και τα λεγόμενά της σε άσχετες στιγμές και υπήρχε μια αμηχανία. Όταν το καταλάβαινε απογοητευόταν και κλεινόταν στον εαυτό της. Στην προπόνηση άλλες φορές προσπαθούσε υπερβολικά και άλλες, έμοιαζε να ήταν σε ένα παράλληλο σύμπαν. Κάποιες φορές την είχα ακούσει στα αποδυτήρια να χρησιμοποιεί ένα είδος διαλεκτικής αυτορρύθμισης με τον εαυτό της· έμαθα ότι αυτό της το είχαν διδάξει στο κέντρο που έκανε παρέμβαση και πραγματικά ήταν κάτι πολύ χρήσιμο. Με τον καιρό ανακάλυψα πόσο την επηρέαζε κάποιο συμβάν, που είχε συμβεί στο σχολικό ή το οικογενειακό περιβάλλον, στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Πέρασαν τουλάχιστον 3 χρόνια για να μειώσει αυτές τις σωματικές εκφράσεις και να αρχίσει να ζητάει βοήθεια όταν την χρειαζόταν. Όταν σήκωνε το χέρι να μιλήσει συχνά ανέφερε περιστατικά άσχετα με το μάθημα. Πολλές φορές αναρωτήθηκα και μάλιστα είχα μεταφέρει στην οικογένειά της τον προβληματισμό μου, δηλαδή τί ήταν αυτό ακριβώς που την κράταγε στην ομάδα αυτή. Οι γονείς με την σειρά τους, μου ανέφεραν ότι «αγαπάει το Κουνγκ Φου και εσένα», αλλά αυτή ήταν μια ρηχή απάντηση που δεν με κάλυπτε. Η αλήθεια είναι ότι δεν πέρναγε προπόνηση χωρίς να της επισημάνω το πόσο σημαντική είναι για την ομάδα και το άθλημα, επιβράβευα όλες τις προσπάθειες της ακόμα και την μικρότερη που έκανε. Σταδιακά της έδινα ρόλο βοηθού σε κάποιο συμμαθητή/τρια της και αυτό ήταν κάτι που την «γέμιζε» πολύ. Σταμάτησα να ανεβάζω τον τόνο της φωνής μου γιατί αυτό την αποσυντόνιζε απίστευτα και έκανα μια κίνηση που έμαθα να χρησιμοποιώ σχεδόν με όλα τα παιδιά που αισθάνονταν περίεργα μέσα στις τάξεις (παιδιά που δέχονταν συνεχώς επικρίσεις επειδή είχαν διαφορετικό στυλ και ρυθμό μάθησης)  μια αγκαλιά και ένα χτύπημα επιβεβαίωσης της όλης προσπάθειας που έκαναν στην πλάτη, στην πόρτα πριν φύγουν. Στο σημείο αυτό να επισημάνω πόσο υποστηρικτικό ήταν για μένα να ανταλλάσσω πληροφορίες και συμβουλές με τους ανθρώπους του κέντρου που δούλευαν με την Ισμήνη, καθώς τους βοηθούσα κι εγώ από εδώ. Κατάλαβα πόσο βοηθητική είναι στην εκπαιδευτική διαδικασία η ολιστική προσέγγιση.

Πάλεψε πολύ να βγει από την απομόνωσή της και να σταθεί δίπλα στους άλλους ισότιμα και ακόμα το παλεύει ως ενήλικη πια. Προσπαθεί να φαίνεται πάντα ευχάριστη και αυτό είναι κάτι αγχωτικό για την ίδια, καθώς δεν τα καταφέρνει πάντα με την ίδια επιτυχία. Όταν κάποιες φορές το πετυχαίνει, είναι σαν να βλέπουμε έναν άλλο άνθρωπο. Οι πολεμικές τέχνες από την παιδική της ηλικία ήταν η διέξοδός της και η επιλογή της να συναντήσει τον εαυτό της και τον κόσμο. Της αρέσει να προπονείται κυρίως μόνη μέσα στην ομάδα ή με ένα άτομο επιπλέον (συνεργατικά της επιλογής της), καθώς αγχώνεται, διασπάται και δυσκολεύεται με τον θόρυβο και τους διαφορετικούς ρυθμούς ενίοτε ολόκληρης της ομάδας. Χαίρεται όταν βοηθά και έχει ρόλο μέσα στην ομάδα, αλλά δυσκολεύεται να διορθώσει τα λάθη των άλλων όταν της το ζητώ. Νομίζει ότι τους κρίνει με αυτό τον τρόπο και ότι θα παρεξηγηθεί μαζί τους. Δυστυχώς, η προηγούμενη εμπειρία μέσα στις τάξεις του σχολείου εμποδίζουν πολλά παιδιά να αναπτύξουν λειτουργική και εποικοδομητική επικοινωνία με τους ανθρώπους γύρω τους. Τελευταία αρχίζει να κατανοεί την αξία της συνεργατικής αξιολόγησης και της ομαδοσυνεργατικής μάθησης. Το τελευταίο διάστημα έχει αναπτύξει και τη διαλεκτική μέσα στην ομάδα. Από την εφηβεία της μέχρι και σήμερα (πολύ λιγότερο ως ενήλικη), η εξωτερική της εμφάνιση θα μπορούσε να την χαρακτήριζε κάποιες φορές ως ένα άτομο που δεν προσέχει την εικόνα του (δεν εννοώ την εναλλακτική μοντέρνα εμφάνιση), έδινε την εντύπωση παραίτησης και χαμηλής αυτοπεποίθησης.

Δυσκολεύεται να τηρήσει το ωρολόγιο πρόγραμμα των προπονήσεων και απογοητεύεται με τις συνέπειες που της έχω ορίσει, καθώς θέλω να κατανοήσει την αξία του να είσαι συνεπής στους χρόνους ενός χρονοδιαγράμματος. Η αλήθεια είναι ότι το τελευταίο διάστημα έχει βελτιωθεί αισθητά σε αυτό. Ενθουσιάζεται το ίδιο εύκολα ξανά, με έναν καλό και παρηγορητικό λόγο. Είναι ένα δημιουργικό άτομο, πρόθυμο όταν του ζητείται κάτι, αγχώδες όμως και ενοχικό που ζητούσε διαρκώς συγνώμη αν αισθανόταν ότι δεν είχε καταφέρει, σε ικανοποιητικό βαθμό να έχει κάποια επιτυχία σε αυτό που της είχε ζητηθεί. Πολλές φορές χωρίς να έχει αξιολογήσει σφαιρικά την κατάσταση και χωρίς να φταίει κάπου. Δεν είχε αναπτύξει τις κατάλληλες στρατηγικές διαχείρισης ή επίλυσης,  π.χ. το πως να οριοθετήσει τους ανθρώπους γύρω της (οικογενειακό περιβάλλον, συναθλητές/τριες, συμφοιτητές στο πανεπιστήμιο), τον εαυτό της, να θέσει τα θέλω της και να τα υποστηρίξει με κατάλληλο και εποικοδομητικό τρόπο για την ίδια και τις παρέες της. Διεκδικούσε,  άλλοτε με επιθετικό και άλλοτε με παθητικό τρόπο αυτά που ήθελε ή απλά δεν το έκανε καθόλου και θλιβόταν για ακόμη μια φορά.

Παρόλες τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες που έχει αντιμετωπίσει η Ισμήνη στην παιδική της ηλικία μέχρι και σήμερα ως ενήλικας πλέον, με την ελλιπή διάγνωση που είχε κατάφερε να σταθεί και να μην χαθεί.  Οι πολεμικές τέχνες και ιδιαίτερα η τέχνη του Κουνγκ Φου την βοήθησε να εμπλουτίσει τα διάφορα πεδία της προσωπικότητάς της. Καταρχάς έμαθε να παλεύει για αυτά που θέλει, να προσπαθεί και να δοκιμάζει, χωρίς να επικρίνει τον εαυτό της και να χάνει τον ενθουσιασμό της. Να δυσκολεύεται, να επεξεργάζεται και να αξιολογεί ρεαλιστικά τις προσπάθειές της, αλλά και τις κινήσεις των άλλων απέναντι της. Να λαμβάνει μέρος σε αγώνες και να νικά ή να χάνει βλέποντας και στις δυο περιπτώσεις ευκαιρία για εξέλιξη. Το Κουνγκ φου, καθώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως η κινέζικη εργοθεραπεία, την έχει βοηθήσει να αναγνωρίσει δυνατότητες, αλλά και αδυναμίες χωρίς ντροπή και ενοχές. Να έχει διάκριση και να μοιράζεται τα συναισθήματά της, να επικοινωνεί αυτά που θέλει, καθώς και να δημιουργεί δεσμούς ποιοτικούς με τους ανθρώπους γύρω της αφού σταδιακά διδάχτηκε να ρυθμίζει την αρνητική συμπεριφορά της και να επεξεργάζεται σφαιρικά τα γεγονότα μέσα της και γύρω της. Να συζητά, να διαπραγματεύεται, να διεκδικεί και να μην ντρέπεται για αυτό που είναι. Να μην «φοράει» μάσκες τουλάχιστον μέσα σε αυτή τη μικρογραφία της κοινωνίας που ζει και αγωνίζεται, σχεδόν καθημερινά, και που δεν είναι άλλη από αυτήν ενός αθλητικού συλλόγου.

Συντάκτης: Κωνσταντίνος Αθανασίου*

*Ο Κων/νος Αθανασίου είναι προπονητής και έχει εκπαιδευτεί από το ΕΚΠΑ στα:

Αθλητισμός και Σχολική Ένταξη Μαθητών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες, Ενταξιακή Πολιτική και Παράλληλη Στήριξη, Αισθητηριακές Αναπηρίες, Παρέμβαση και Διδακτικά μοντέλα, Διεπιστημονικές Πρακτικές Σύγκλισης, Αναπτυξιακές Διαταραχές-Εργαλεία Γνωστικο-κινητικής Αξιολόγησης και Μέθοδοι Παρέμβασης, Ειδική Αγωγή και Διαπαιδαγώγηση σε Νευροαναπτυξιακές και Αισθητηριακές Διαταραχές (Εξειδικευμένο πρόγραμμα), Διαχείριση Διαζυγίου Γονέων. Το 2021 παρακολούθησε το σεμινάριο Ολιστική προσέγγιση στην Ειδική αγωγή και Εκπαίδευση από το ΚΕΔΙΒΙΜ Παντείου.